Objawy cukrzycy ciążowej. Cukrzyca ciążowa a cukrzyca w ciąży – różnice. Profilaktyka i leczenie

Cukrzyca ciążowa a cukrzyca w ciąży to dwie zupełnie inne choroby. Czym się różnią? Jak się objawia cukrzyca ciążowa? Co przyczynia się do wywołania cukrzycy w ciąży? Jak leczyć cukrzycę i jej zapobiegać? Podpowiadamy.

Cukrzyca ciążowa a cukrzyca w ciąży – czym się różnią?

Cukrzyca należy do najczęstszych powikłań metabolicznych w okresie ciąży. Gdy mowa o cukrzycy i ciąży, należy jednak rozróżnić dwa pojęcia – cukrzyca ciążowa oraz cukrzyca w ciąży. To dwie zupełnie inne jednostki chorobowe.
Cukrzyca ciążowa to zaburzenie przemian węglowodanów o charakterze przejściowym. Choroba jest rozpoznana u pacjentki po raz pierwszy w ciąży (zwykle pomiędzy 24. i 28. tygodniem ciąży) i powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi. Nieleczona cukrzyca ciążowa może wpłynąć negatywnie na rozwój płodu, dlatego też kobieta, u której rozpoznano schorzenie, wymaga odpowiedniej opieki lekarskiej.

Cukrzyca w ciąży to stan chorobowy, który występował przed zajściem w ciążę. Wyróżniamy następujące rodzaje cukrzycy w ciąży:

• cukrzyca typu 2 – w jej powstawaniu biorą udział dwa czynniki – genetyczny (wrodzone zaburzenie wydzielania insuliny lub insulinooporność) oraz środowiskowy (otyłość, zły tryb życia i dieta, zespół chorób metabolicznych);
• cukrzyca typu 1 – to choroba pochodzenia autoimmunologicznego, wynikająca z nieprawidłowej pracy trzustki. Nieleczona cukrzyca typu 1 może doprowadzić do wystąpienia wad wrodzonych, poronienia, a nawet wywołać zgon wewnątrzmaciczny.

Podsumowując, jeśli na początku ciąży uzyskano nieprawidłowy wynik badania glukozy, mowa nie o cukrzycy ciążowej, a o cukrzycy w ciąży. To stan chorobowy, który nie ustępuje wraz z momentem porodu i wymaga wdrożenia stałego leczenia. Tymczasem cukrzyca ciążowa to przejściowy stan chorobowy, związany ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi podczas ciąży. Charakterystyczne jest dla niego to, że po porodzie najczęściej następuje normalizacja poziomu cukru we krwi.

Cukrzyca w ciąży i cukrzyca ciążowa – objawy i przyczyny

Cukrzyca w ciąży typu 2 rozwija się stopniowo i na początku zwykle nie powoduje żadnych objawów. Dopiero z czasem rozwijają się objawy kliniczne, takie jak: infekcje układu moczowo-płciowego, nadmierne pragnienie, oddawanie dużej ilości moczu czy też ogólne osłabienie. Tymczasem cukrzyca w ciąży typu 1 zwykle występuje nagle, wywołując objawy takie jak: chudnięcie, osłabienie, senność, wzmożone pragnienie, wielomocz czy nawet śpiączka ketonowa.
Cukrzyca typu 2 jest chorobą dziedziczną. Jedną z jej przyczyn jest genetycznie uwarunkowane zaburzenie produkcji i/lub wydzielania insuliny. W powstawaniu cukrzycy typu 2 bierze udział także drugi czynnik – otyłość, która prowadzi do insulinooporności. Natomiast cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną – do jej rozwoju dochodzi w wyniku autoagresji – zniszczenia przez przeciwciała organizmu komórek trzustki, które produkują insulinę. Sama w sobie nie jest chorobą dziedziczną, ale odziedziczyć można predyspozycję genetyczną do autoagresji.

Cukrzyca ciążowa – objawy

Objawy cukrzycy ciążowej są trudne do uchwycenia. W celu rozpoznania stanu chorobowego należy w określonym czasie oznaczyć stężenie glukozy we krwi. Często jako pierwszy objaw wymienia się senność i silne pragnienie.

Jakie badania na cukrzycę należy wykonać w ciąży?

Jakie badanie na cukrzycę wykonuje się u kobiet ciężarnych? Jeśli kobieta należy do grupy niskiego ryzyka cukrzycy ciążowej, zleca się badanie na cukrzycę – poziom glukozy na czczo. Natomiast gdy kobieta należy do grupy zwiększonego ryzyka rozwoju cukrzycy, wykonuje się od razu badanie OGTT, czyli doustny test obciążenia glukozą 75g.

Cukrzyca w ciąży – normy w ciąży są odmienne niż poza ciążą

Norma glukozy na czczo u kobiety w ciąży wynosi do 92 mg/dl. Jeśli uzyskany wynik mieści się w tym przedziale, kolejnym badaniem kontrolnym będzie OGTT (inaczej doustny test obciążenia glukozą 75g lub krzywa cukrowa w ciąży). Kiedy się go wykonuje? Zwykle pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży. W sytuacji, gdy stężenie glukozy na czczo jest prawidłowe, ale zlecony pomiędzy 24 a 28. tygodniem ciąży doustny test tolerancji glukozy daje nieprawidłowy wynik, należy rozpoznać cukrzycę ciążową.
Jak przygotować się do badania krzywej cukrowej w ciąży? OGTT to badania krwi. Cukrzyca jest rozpoznawana po pobraniu od ciężarnej krwi, wypiciu roztworu glukozy i ponownym pobraniu próbki. Kobieta przystępująca do badania musi więc być na czczo.

Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy ciążowej, to:

• nadciśnienie tętnicze przed ciążą;
• nadwaga lub otyłość;
• rozpoznanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach;
• urodzenie dziecka o masie ciała >4 kg;
• urodzenie dziecka z wadą rozwojową;
• urodzenie więcej niż dwojga dzieci;
• wiek ciężarnej powyżej 35. roku życia;
• występowanie w rodzinie cukrzycy typu 2;
• zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie;
• zespół policystycznych jajników.

Profilaktyka i leczenie cukrzycy ciążowej

Co robić, gdy rozpoznana została cukrzyca ciążowa? Leczenie polega na stosowaniu specjalnej diety cukrzycowej. Dopiero gdy mimo stosowanej diety nie udaje się obniżyć stężenia glukozy, wdrażane jest leczenie farmakologiczne, czyli podawanie insuliny w ciąży.
Metoda leczenia cukrzycy ciążowej jest dobierana na podstawie wartości glikemii na czczo oraz 1 lub 2 godzin po posiłku. Istotny element, zarówno profilaktyki, jak i leczenia cukrzycy ciążowej stanowi dzienniczek samokontroli cukrzycy. Kobieta powinna zapisywać w nim przyjmowane posiłki i przekąski, zażywane dawki insuliny oraz wyniki pomiaru poziom cukru we krwi. Ważna jest także aktywność fizyczna – jeśli stan zdrowia ciężarnej na to pozwala, powinna ona wykonywać specjalnie dobrane ćwiczenia, które przyspieszają metabolizm.
Jak długo utrzymuje się cukrzyca ciążowa? Po porodzie najczęściej poziom glukozy we krwi wraca do normy. W przeciwnym wypadku kobieta powinna być pod stałą opieką diabetologa.

Pomiar cukru we krwi w domu. Jaki glukometr wybrać?

Samokontrola glikemii stanowi bardzo ważny element profilaktyki i leczenia cukrzycy ciążowej. Pacjentka może wykonać taki pomiar w warunkach domowych – w tym celu wystarczy zakupić glukometr oraz specjalne paski do glukometru. Jaki glukometr wybrać? Najważniejszym kryterium powinna być dokładność pomiaru, a więc zgodność z obowiązującymi normami ISO. W drugiej kolejności warto kierować się metodą pomiaru. Nowsze urządzenia dostępne na rynku korzystają z metody elektrochemicznej – badają one natężenie mikroprądu elektrycznego, który przepływa przez reaktywne pole na pasku do glukometru.