Kolka u noworodka i niemowlaka - przyczyny i objawy. Co zrobić, gdy pojawi się kolka?

Czas czytania: 6,5 min.

Kolka niemowlęca jest problemem, który spędza sen z powiek wielu rodzicom. Dosłownie i w przenośni. Wskazuje się, że nawet 40% dzieci może cierpieć na kolki od drugiego tygodnia do szóstego miesiąca swojego życia. Niestety do tej pory nie wskazano jednoznacznie, co jest przyczyną kolek oraz jaki sposób jest najlepszy, by z nimi walczyć. Rodzicom pozostaje więc próbowanie różnych metod, które mogą choć nie muszą się sprawdzić. W tym tekście opiszemy kilka przyczyn kolek, które są najczęściej podawane przez lekarzy, a także sposoby na poradzenie sobie z tą przypadłością.

Czym jest kolka niemowlęca?

Kolka niemowlęca to przypadłość, która może dotykać nawet do 40% niemowląt do nawet szóstego miesiąca życia. Wtedy najczęściej ustępuje samoistnie. Problem może pojawić się już w pierwszych tygodniach życia – szczyt występowania przypada na szósty tydzień. Kolka jest bolesna dla dziecka, stąd jego wzmożony płacz. Ze względu na to, że lekarze do tej pory nie poznali przyczyn kolki niemowlęcej, rozpoznaje się ją głównie za pomocą objawów.

Objawy kolki niemowlęcej. Jak rozpoznać?

Kiedyś kolkę niemowlęcą rozpoznawano za pomocą tak zwanej reguły trójek. Dotyczyła ona płaczu dziecka, który miał trwać przez trzy godziny, minimum trzy razy w tygodniu przez minimum trzy tygodnie. Oczywiście obecnie metoda ta nie jest stosowana, gdyż nie da się określić, że dziecko, które płacze mniej niż trzy godziny dziennie, nie cierpi na kolkę. W tej chwili do rozpoznania kolki konieczne jest wystąpienie wszystkich poniższych objawów:

• U dziecka nie występują zaburzenia wzrastania, gorączka bądź inne choroby
• Nawracające napady płaczu, marudzenia bądź rozdrażnienia pojawiają się bez oczywistej przyczyny i nie można im zaradzić
• Objawy rozpoczynają się i ustępują do piątego miesiąca życia

Do objawów zaliczyć można nie tylko płacz czy grymaszenie, ale również podciąganie kolan do brzucha i gwałtowne ich prostowanie, napięty, wzdęty brzuszek, zaczerwienienie buzi, zaciskanie pięści czy gazy. Kolka nie jest schorzeniem, które wpływa na dalsze życie i zdrowie dziecka. Jeśli jednak zauważymy powyższe objawy, warto zgłosić się do lekarza, który być może zauważy powody do dalszej diagnostyki. Może się bowiem zdarzyć, że zachowanie dziecka, które rozpoznamy jako efekt kolki, będzie jednak spowodowane chorobą.

Ile trwa kolka u niemowlaka?

W początkowych okresach życia można zaobserwować częste kolki u noworodka. Od kiedy? Zwykle ataki zaczynają się pojawiać od około 2-6. tygodnia życia, najczęściej w godzinach popołudniowych i wieczornych, ale nie jest to regułą. Ile trwa kolka u niemowląt? Według amerykańskiego pediatry dr Harveya Karpa ataków kolki można się spodziewać do zakończenia czwartego trymestru, tj. około 3. miesiąca życia dziecka. Po tym czasie dolegliwości zwykle całkowicie ustępują. Teoria związana z czwartym trymestrem została opisana szerzej w książce dla rodziców autorstwa dr Harveya Karpa, The Happiest Baby on the Block, a także w artykule The fourth trimester: A framework and strategy for understanding and resolving colic z 2001 roku, opublikowanym przez pediatrę w czasopiśmie Contemporary Pediatrics.

Przyczyny kolki niemowlęcej

Jak wspomnieliśmy wcześniej przyczyny kolki niemowlęcej nie są do tej pory poznane. Jednoznaczne ich określenie jest więc niemożliwe. Jednak lekarze wskazują na czynniki, które mogą być przyczynami tej przypadłości a także wpływać na jej występowanie.

• Kolka występuje częściej u niemowląt, które borykają się z alergiami pokarmowymi, zwłaszcza alergią na białko mleka krowiego. W takiej sytuacji pomocne może być usunięcie z diety matki przetworów mlecznych.
• Niedojrzały układ nerwowy u niemowlęcia również może wpływać na występowanie kolek. Organizm jest bowiem nadwrażliwy na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne.
• Zaburzenia przewodu pokarmowego, które mogą wynikać z jego niedojrzałości.
• Nietolerancja laktozy także może wpłynąć na częstotliwość kolek. W takiej sytuacji konieczna jest zmiana sposobu karmienia. Zalecane jest karmienie dłużej z jednej piersi, gdyż w pierwszych minutach wydzielany pokarm zawiera duże ilości laktozy.
• Stany lękowe i napięcie u rodziców, przede wszystkim u mamy.
• Łapczywe jedzenie, które powoduje połykanie nie tylko pokarmu, ale także powietrza.

Wszystkie wymienione przyczyny wpływają na gromadzenie się w jelitach zwiększonej ilości pęcherzyków powietrza, które – poprzez naciskanie ścianek jelit – powodują ból i skurcze.

Kolka u niemowlaka – co robić, by pomóc dziecku? Sposoby na kolki u noworodka

Kolka jest nieprzyjemną przypadłością zarówno dla dziecka jak i rodziców, którym trudno jest znieść rozdzierający płacz swojego maleństwa. Istnieje jednak kilka sposobów, które mogą pomóc przy pojawiających się kolkach. Które z nich będą odpowiednie dla Waszego dziecka? Trudno powiedzieć – każdy maluch reaguje indywidualnie. Warto zatem próbować różnych metod, by poradzić sobie z kolką.

Za jedną z najczęstszych metod radzenia sobie z kolką uznaje się masaż brzuszka w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara. Pomaga on pozbyć się nagromadzonych gazów, a jednocześnie uspokoić zestresowane dziecko. Warto także owinąć dziecko ciasno kocykiem lub otulaczem bądź włożyć je do nosidełka. Ciasne otulenie malucha tkaniną zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa, koi nerwy. Z kolei trzymanie w pozycji pionowej usprawnia pracę jelit. Możemy także rozgrzewać brzuszek dziecka za pomocą nagrzanego materiału, kompresu czy termoforu – najlepiej naturalnego, z pestkami wiśni. W walce z kolkami pomaga także zmiana techniki karmienia.

Główka dziecka musi być wyżej niż reszta ciała, by umożliwić mu spokojne przełykanie pokarmu. Dodatkowo, jak wspominaliśmy wcześniej, zaleca się przystawianie niemowlęcia do jednej piersi i opróżnianie jej całkowicie. Kolka może być bowiem spowodowana nadmiarem pierwszego mleka, które zawiera mniej tłuszczu a więcej laktozy. Z kolei karmienie butelką powinno odbywać się za pomocą specjalnych smoczków antykolkowych, które minimalizują ryzyko przedostawania się powietrza do pokarmu.

Jeśli powyższe metody nie działają, warto zwrócić uwagę także na dietę mamy. Jeśli znajduje się w niej dużo produktów wzdymających, takich jak warzywa strączkowe czy kapustne, należy z nich zrezygnować. Jak wspominaliśmy wcześniej, problemem może być także białko mleka krowiego. Dlatego aby upewnić się czy to nie ono powoduje częste kolki, możemy wyłączyć je z diety. W sytuacji, w której żaden z powyższych sposobów nie działa, warto zgłosić się po pomoc do pediatry, który może zapisać krople rozluźniające, które zmniejszą objawy u dziecka.

Kolka jest częstą przypadłością, która daje się we znaki nie tylko maluchowi, ale także rodzicom. Chociaż jej przyczyny nie zostały jeszcze poznane, możemy walczyć z nią na kilka różnych sposobów. Być może któryś z nich okaże się odpowiedni dla Waszych dzieci.

Jak zapobiegać kolce u niemowlaka? Czy to możliwe?

Kolka u niemowlaka to przejściowe zaburzeniem, które najczęściej nie wynika z nieprawidłowej pielęgnacji i rodzice nie mają wpływu na jego wystąpienie. Czynnikiem, który sprzyja rozwojowi kolki, a który można wyeliminować, aby zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia, jest palenie papierosów przez mamę. Rodzice często zastanawiają się, czy u dziecka z kolkami lepiej kontynuować karmienie piersią, czy karmić podczas ataku kolki dziecko mlekiem modyfikowanym. W rzeczywistości jednak mleko modyfikowane może zwiększać ryzyko wystąpienia dolegliwości. Gdy kolka już wystąpi, należy stosować jedynie te metody łagodzenia dolegliwości, które zostały zalecone przez lekarza.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/73436,kolka-u-niemowlat-niepokoj-i-placz
https://epozytywnaopinia.pl/czwarty-trymestr-co-to-znaczy/
https://www.pregnancybirthbaby.org.au/news/what-is-the-fourth-trimester
https://www.whattoexpect.com/first-year/postpartum/what-doctors-wish-moms-knew-fourth-trimester/
Karp H, The "fourth trimester": A framework and strategy for understanding and resolving colic, Contemporary Peds 2001;21:92-114