Czym są wszy? Skąd się biorą i jak wyglądają? Objawy wszawicy. Jak pozbyć się wszy? Leczenie i zapobieganie

Wszawica jest częstą chorobą wśród dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym – szacuje się, że dotyczy nawet 2% maluchów. Jednak poza wszą głowową na człowieku może żerować także wsza łonowa oraz wsza odzieżowa. Podpowiadamy, skąd się biorą pasożyty oraz jak z nimi walczyć?

Co to są wszy i jak wyglądają?

Wszy ludzkie (Pediculus humanus) to owady, które pasożytują na człowieku, żywiąc się jego krwią. W pełni rozwinięty dorosły osobnik posiada sześć odnóży z ostrymi pazurkami, długi odwłok podzielony na 8 segmentów, brązowy tułów oraz niewielką głowę z czułkami. Jego wymiary nie przekraczają z reguły 3-4 mm (w zależności od płci). Młode wszy są koloru jasnobrązowego, a ich wielkość nie przekracza 2 mm długości, tymczasem jaja wszy (nazywane inaczej gnidami) są wielkości około 0,5-1,5 mm, mają owalny kształt oraz białoszarobrązowy kolor. Z reguły znajdują sobie miejsce u nasady włosa, przy samej skórze głowy.

Wyróżniamy kilka rodzajów wszy – najczęściej spotykane są wszy na głowie (wszy głowowe – Pediculus humanus capitis), na człowieku mogą pasożytować jednak także wszy odzieżowe (Pediculus humanus corporis) oraz wszy łonowe (Pthirus pubis), które należą do tego samego rzędu Phthiraptera, ale zupełnie innej rodziny owadów, Pthiridae.

Jak objawia się wszawica, czyli choroba wywoływana przez wszy? Charakterystyczne oznaki:

• w przypadku wszy głowowej – intensywny świąd skóry w okolicy potylicznej i skroniowej;
• w przypadku wszy łonowej – świąd oraz sine plamy w miejscu ugryzienia;
• w przypadku wszy odzieżowej – zmiany rumieniowe, pokrzywkowe i grudkowe oraz nadżerki pochodzenia wtórnego.

Skąd się biorą wszy? Przyczyny wszawicy

Wszawica to choroba rozpowszechniona we wszystkich krajach świata, wywołana przez wszy pasożytujące na skórze człowieka. Wesz głowowa występuje najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym, natomiast wszy łonowe są rozpowszechnione wśród osób dorosłych.

Skąd się biorą wszy u dziecka oraz wszy u dorosłych? Utarło się, że owad pasożytuje na osobach, które skrajnie zaniedbują higienę osobistą, jednak nie jest to do końca prawda – wszawica to choroba skupisk ludzkich i każdy, kto przebywa w dużych grupach, może się jej nabawić. W szczególności na chorobę podatne są dzieci oraz młodzież – aby zarazić się wszawicą, wystarczy bezpośredni lub pośredni kontakt z osobą zakażoną, np. dotknięcie używanego przez nią grzebienia, szczotki, ręcznika lub poduszki.

Jak zwalczać wszy? Ile żyją wszy na pościeli?

Jak pozbyć się wszy? Kluczowe jest zadbanie o to, aby usunąć owady ze wszystkich rzeczy należących do chorego, takich jak ręczniki, pościel, grzebienie i szczotki lub czapki. Niezbędna będzie dokładna dezynfekcja – pranie w wysokiej temperaturze oraz wyparzenie przedmiotów osobistego użytku.
Czego nie lubią wszy? Owady te są mało odporne na niskie temperatury, w związku z czym w walce z nimi może pomóc także zamrożenie ubrań. Nieodzowny w walce z pasożytami może okazać się również specjalny preparat, np. szampon na wszy lub spray o dużej zawartości olejków eterycznych, które działają odstraszająco na insekty.
Jak długo wszy mogą żyć w pościeli? Jeśli owady zostały pozbawione pożywienia, giną w ciągu najbliższych 48 godzin.

Profilaktyka wszawicy i leczenie

Profilaktyka wszawicy polega przede wszystkim na zachowywaniu ogólnie przyjętych zasad higieny. Pojawienie się wszy u dziecka nie powinno być powodem do wstydu. W takiej sytuacji należy jak najszybciej poinformować żłobek/przedszkole/szkołę o podejrzeniu wszawicy. Leczenie można wdrożyć samodzielnie lub we współpracy z lekarzem.
Co zrobić, gdy na dziecku lub osobie dorosłej żerują wszy? Jak się pozbyć insektów? Leczenie polega na stosowaniu środków przeciwpasożytnicznych, np. balsamu lub szamponu na wszy zawierającego permetrynę, dimetykon lub mirystynian izopropyulu. W przypadku nasilonego świądu zalecane są leki przeciwhistaminowe, a jeśli wystąpiły wtórne nadkażenia, lekarz może przepisać preparat na wszy zawierający antybiotyk.

Jeśli chodzi o domowe sposoby zwalczania wszy, zalecane jest kupienie specjalnego grzebienia o gęstych ząbkach. Dzięki niemu uda się skutecznie wyczesać jaja, a tym samym zapobiec rozmnażaniu się szkodników. W pozbyciu się gnid może pomóc także mikstura sporządzona z octu i wody. Ponieważ wszawica ma często charakter nawrotowy, leczenie należy powtórzyć po około 7-10 dniach.