Badania prenatalne. USG prenatalne

Badania prenatalne służą sprawdzeniu zdrowia dziecka, jeszcze przed jego narodzinami. Dzięki przesiewowym badaniom wykonywanym na początku ciąży można oszacować ryzyko wystąpienia u malucha różnych nieprawidłowości, takich jak np. zespół Downa. Na czym polega pierwsze, drugie i trzecie badanie prenatalne? Czym jest USG prenatalne? Jakie inne badania są wykonywane u ciężarnej? Odpowiadamy na te pytania.

Badania prenatalne – pierwsze badanie prenatalne

Badania prenatalne (inaczej testy prenatalne) są przeprowadzane u kobiet w ciąży. Ich zadaniem jest wykrycie zawczasu różnych chorób genetycznych i wad rozwojowych. Na tak wczesnym etapie możliwe jest jeszcze zaplanowanie leczenia wielu nieprawidłowości, w trakcie ciąży lub od razu po porodzie.

Prenatalne badania dzielą się na:

• nieinwazyjne (np. test PAPP-A, USG prenatalne, badania genetyczne w ciąży NIFTY),
• inwazyjne (m.in. amniopunkcja, biopsja kosmówki).

W pierwszej kolejności wykonuje się bezpieczne dla mamy i dziecka badania nieinwazyjne, a dopiero gdy one dadzą nieprawidłowy wynik, zlecana jest dalsza diagnostyka, która jest inwazyjna.

Badania prenatalne – w którym tygodniu wykonywane są pierwsze z nich?

Pierwsze badania prenatalne przypadają na początek ciąży, pomiędzy 11. a 14. tygodniem. Wykonywane wtedy USG prenatalne pozwala oszacować ryzyko wystąpienia wad genetycznych i rozwojowych, takich jak np. zespół Downa lub anencefalia. Jego celem jest także ocena wieku ciąży na podstawie długości CRL (wielkości zarodka). Zalecane jest, aby badanie USG prenatalne było wykonane 3 razy w ciągu ciąży.

Badania prenatalne – I trymestr

Poza USG prenatalnym w I trymestrze wykonywane są także inne badania, takie jak:

• test podwójny PAPP-A to badanie biochemiczne, w którym analizowana jest krew matki, a także wykonywane jest USG genetyczne. Jego celem jest oszacowanie ryzyka wystąpienia u dziecka nieprawidłowości takich jak zespoły Downa, Patau i Edwardsa. Pozytywny (nieprawidłowy) wynik testu PAPP-A stanowi wskazanie do wykonania nieinwazyjnych badań genetycznych w ciąży (które są bardziej czule), a dopiero gdy one także dadzą nieprawidłowy wynik, pacjentce może zostać zalecona diagnostyka inwazyjna (np. amniopunkcja),
• nowoczesne badania z grupy NIPT (np. NIFTY pro) – w tych badaniach analizowane jest wolne płodowe DNA, czyli materiał genetyczny dziecka. Są one nieinwazyjne, wykonuje się je z niewielkiej próbki krwi matki. Czułość kształtuje się na poziomie powyżej 99%, a więc jest ona porównywalna do czułości badań inwazyjnych.

Dodatkowo w I trymestrze ciąży są wykonywane także badania kontrolne, takie jak:

• analiza moczu,
• badanie ginekologiczne,
• badania w kierunku chorób zakaźnych: HIV, cytomegalia, różyczka, toksoplazmoza, VDRL,
• badanie stężenia glukozy we krwi na czczo,
• cytologia,
• morfologia,
• oznaczenie grupy krwi,
• oznaczenie TSH,
• pomiar ciśnienia,
• pomiar wagi ciała,
• USG gruczołów sutkowych.

Na kolejne badania, takie jak np. wymiar dwuciemieniowy, ciężarna zgłosi się już w drugim trymestrze.

Drugie badanie prenatalne

Drugie badanie prenatalne to tzw. USG połówkowe. Jest ono wykonywane pomiędzy 18. a 22. tygodniem ciąży. 2. badanie prenatalne ma na celu, podobnie jak pierwsze badanie prenatalne, określenie ryzyka wystąpienia u dziecka nieprawidłowości genetycznych oraz wad rozwojowych. W przypadku, gdy zostaną wykryte jakieś nieprawidłowości, lekarz ma dużo czasu, aby opracować odpowiednie leczenie, natomiast rodzice mogą się odpowiednio przygotować do porodu.
Jak się przygotować do drugiego badania prenatalnego? USG II trymestru powinno zostać wykonane przy pustym pęcherzu, zalecane jest także, aby pacjentka była na czczo.

Badania prenatalne – 2. trymestr

Poza USG prenatalnym, w drugim trymestrze ciąży wykonuje się także inne przesiewowe badania prenatalne:

• badanie USG genetyczne,
• test potrójny HCG,
• test zintegrowany (druga część),
• test NIPT (np. test NIFTY Pro).

Kontynuowane są także badania kontrolne, takie jak:

• badanie moczu,
• badanie położnicze,
• badanie poziomu cukru,
• badanie przeciwciał odpornościowych anty Rh,
• badanie przeciwciał toksoplazmozy,
• HBs (diagnostyka wirusowego zapalenia wątroby typu B)
• indeks wagi (BMI),
• morfologia krwi,
• ocena pH wydzieliny pochwowej,
• ocena ruchliwości płodu,
• pomiar ciśnienia,
• pomiar wagi ciała.

3. badanie prenatalne

Na ostatnie, trzecie badanie prenatalne należy się zgłosić się pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży. Tzw. profil biofizyczny płodu polega na ocenie parametrów, takich jak: czynność serca płodu, napięcie mięśniowe, ruchy, ruchy oddechowe oraz płyn owodniowy. Na profil biofizyczny płodu składa się badanie ultrasonograficzne oraz test niestresowy (NST).

Badania prenatalne – 3. trymestr

Poza profilem biofizycznym płodu w III trymestrze wykonywane są także:

• 3. badanie prenatalne USG,
• badanie NST (test niestresowy),
• posiew z pochwy w kierunku paciorkowców typu B.

USG prenatalne

Wykonywane aż trzykrotnie w czasie ciąży badanie USG prenatalne korzysta z metody ultrasonografii. Badanie to jest nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne dla mamy oraz jej dziecka, jest ono przeprowadzane w pozycji leżącej, przy pomocy sondy brzusznej lub transwaginalnej. Dzięki niemu możliwa jest całościowa ocena rozwijającego się płodu oraz wykrycie niektórych wad wrodzonych i chorób genetycznych na bardzo wczesnym etapie ciąży, gdy jeszcze możliwe jest leczenie niektórych nieprawidłowości.

USG prenatalne – cena

Ile kosztuje USG prenatalne? Cena badania wynosi około 200 złotych, jednak kobiety w wieku powyżej 35. roku życia mogą wykonać je bezpłatnie. Refundacja NFZ przysługuje z uwagi na to, że zaawansowany wiek ciężarnej wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia u dziecka różnych nieprawidłowości. Aby móc z niej skorzystać, należy uzyskać skierowanie na badania prenatalne od lekarza, który ma umowę z NFZ. Badania prenatalne, które nie podlegają refundacji to testy NIPT. Badania genetyczne w ciąży można wykonać jedynie odpłatnie, ich koszt może wynieść do około 2500-3000 złotych.